-
1 зәйтүн ботагы
оли́вковая ветвь ( символ мира) -
2 ботак
сущ.ветвь, ве́тка, сук, сучо́ккаен ботагы — берёзовая ве́тка
карлыган ботагы — ве́тка сморо́дины
корыган ботаклар — сухи́е ве́тки
күңел күзе күрмәсә, маңгай күзе ботак тишеге — погов. (букв. е́сли не ви́дят глаза́ души́, то глаза́ на лбу ви́дят не бо́льше, чем ды́ры от сучко́в)
начар агач ботакка үсә — погов. плохо́е де́рево в сук растёт
-
3 бөреле
-
4 зәйтүн
сущ.; бот.масли́на, оли́ва, оли́вка ( дерево и плод) || масли́нный; масли́чный, масли́новый; оли́вковыйзәйтүн җыю вакыты — пора́ сбо́ра масли́ны (оли́вы)
зәйтүн агачы (тирәге, куагы) — оли́вковое (масли́нное, масли́чное) де́рево
зәйтүн куаклыгы — оли́вковая (масли́новая) ро́ща, оли́вковые за́росли; за́росли оли́вы (масли́ны)
зәйтүн кыры — оли́вковое по́ле
- зәйтүн гөлезәйтүн җимеше — оли́вковый (масли́нный) плод, масли́на; оли́вка
- зәйтүн мае
- зәйтүн төсендәге
- зәйтүн төсле -
5 кансырау
неперех.1) слегка́ кровото́чить || лёгкое кровотече́ниетөнбоек ботагы кансырый — сте́бель кувши́нки слегка́ кровото́чит
җәрәхәт кансырап тора — ра́на слегка́ кровото́чит
2) выбива́ться из сил, обесси́летькансырап килеп егылдык — обесси́лев, мы упа́ли
-
6 кору
I неперех.1) засыха́ть/засо́хнуть, высыха́ть/вы́сохнуть, иссыха́ть/иссо́хнуть, со́хнуть || засыха́ние, высыха́ниесм. тж. кибүел коры килде: елгалар, күлләр корыды — год был засу́шливым - ре́ки, озёра вы́сохли
җир корый — земля́ со́хнет
2) отсыха́ть/отсо́хнуть, засыха́ть/засо́хнуть, ча́хнуть, зача́хнуть, вя́нуть, завя́нуть, увяда́ть/увя́нуть || засыха́ние, увяда́ние ( о растениях)урман корый — лес ча́хнет
алма ботагы корыган — ве́тка я́блони отсо́хла
үлән корыды — трава́ засо́хла (завя́ла, увя́ла)
3) перен. ссыха́ться/ссо́хнуться,ча́хнуть, зача́хнуть, худе́ть, похуде́ть, исхуда́ть, иссыха́ть/иссо́хнуть ( о человеке)4) перен. отсыха́ть/отсо́хнуть, отнима́ться/отня́ться ( о частях тела)кулым корый — рука́ отсыха́ет (отнима́ется)
телең корысын! — чтоб у тебя́ язы́к отсо́х!
5) перен.; разг. вымира́ть/вы́мереть, исчеза́ть/исче́знуть || вымира́ние (о племени, роде)нәселе белән кору — вы́мереть (исче́знуть) всем ро́дом
6) перен. переводи́ться/перевести́сь, иссяка́ть/исся́кнутьаның барлык байлыгы корыды инде — всё его́ бога́тство уже́ перевело́сь (исся́кло)
•- корып төшү II перех.1) стро́ить, постро́ить, сооружа́ть/сооруди́ть, воздвига́ть/воздви́гнуть, возводи́ть/возвести́ (мост, жилой дом, завод, плотину, электростанцию) || строи́тельство, сооруже́ние2) устра́ивать/устро́ить, устана́вливать/установи́ть, монти́ровать, смонти́ровать || устро́йство, устано́вка, монти́рованиетелефон кору — установи́ть телефо́н
станокны кору — монти́ровать стано́к
3) собира́ть/собра́ть ( из составных частей) || сбо́ркамашинаны кору — собра́ть маши́ну
сепараторны кору — собра́ть сепара́тор
4) заве́шивать/заве́сить, занаве́шивать/занаве́сить || заве́шивание, занаве́шиваниетәрәзәләрне кору — заве́сить о́кна
чаршау кору — заве́сить по́лог (занаве́ску)
5) раски́дывать/раски́нуть, разбива́ть/разби́ть, ста́вить/поста́вить (лагерь, палатку) || разби́вка6) витьоя кору — вить гнездо́
7) расставля́ть/расста́вить ( сети) || расставле́ниетозак кору — расста́вить силки́
8) стро́ить, постро́ить, создава́ть/созда́ть, созида́ть ( новое общество), учрежда́ть/учреди́ть (новый быт, государство, прочную семью) || строи́тельство, созда́ние, созида́ние9) организо́вывать/организова́ть, проводи́ть/провести́, устра́ивать/устро́ить (свадьбу, вечер, игры, банкет) || организа́ция, проведе́ниеәңгәмә кору — провести́ бесе́ду
10) ( мысленно) стро́ить, постро́ить, намеча́ть/наме́тить (план, прогнозы, гипотезы)фараз кору — стро́ить дога́дки
11) стро́ить, постро́ить, осно́вывать/основа́ть (на чём-л.) || построе́ние, основа́ниеәсәрнең сюжетын тарихи вакыйгаларга кору — постро́ить сюже́т произведе́ния на истори́ческих собы́тиях
тәҗрибәне төгәл исәпләүләргә кору — стро́ить о́пыты на то́чных вычисле́ниях
бөтен исәпне хәйләгә кору — осно́вывать все рассчёты на хи́трости
12) перен. стро́ить, постро́ить, устра́ивать/устро́ить, заводи́ть/завести́, плести́ (скандал, сплетни, козни)мәзәк кору — стро́ить шу́тки
интригалар кору — плести́ интри́ги
13) в знач. вспом. гл. в сочет. с некоторыми абстрактными сущ. выполняет функ. глагообразующих суффиксов -лаштыру, -лашу, -лануплан кору / планлаштыру — плани́ровать
гәп кору /гәпләшү — разгова́ривать, бесе́довать
киңәш кору / киңәшләшү — посове́товаться
хыял кору / хыяллану — мечта́ть
•- корып кую III перех.1) заряжа́ть/заряди́ть (пушку, фотоаппарат, огнетушитель, капкан) || заря́дкамылтык кору — заряди́ть винто́вку
2) физ. заряжа́ть/заряди́ть, подзаряжа́ть/подзаряди́ть (батарею, аккумулятор) || заря́дкарадионы кыска дулкынга кору — настро́ить ра́дио на коро́ткую волну́
•- кору тогы
- кору ып алу
- корып җибәрү -
7 ылыслы
прил.1) хво́йныйылыслы агачлар — хво́йные дере́вья
ылыслы токымнар — хво́йные поро́ды
ылыслы агачлар урманы — хво́йный лес; красноле́сье; хво́йник
ылыслы агач ботагы — ла́па хво́йного де́рева
ылыслы агачлар сумаласы — смола́ хво́йных дере́вьев, живи́ца
2) хво́йниковыеылыслы үсемлекләр — хво́йные расте́ния; хво́йниковые
3) в знач. сущ.; мн. ылыслар бот. хво́йныеылыслылар классы — класс хво́йных
• -
8 ветвь
-
9 лавровый
-ая; -оедәфнә агачы...ы; лавр...ы -
10 лапа
-
11 пальмовый
-
12 померанцевый
-
13 яблоневый
-ая; -ое= яблонный1) алма...ы; алмалы2) алмагач...ы
См. также в других словарях:
япь — 1. Агачның икегә яки берничәгә аерылган, ботакланган кәүсәсе яки ботагы. Шул аерылып, ботакланып киткән урын, аерма. Аермалы агач кәүсәсе яки ботагының аерылып торган бер сабагы, ботагы 2. Сәнәк, чәнечке кебек нәрсәләрнең теше 3. сөйл. Төп… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чаер — и. I. Ылыслы агачларның һәм кайбер башка үсемлекләрнең ябышып тора торган исле сагызы, куе сүле (һавага бүленеп чыкканда ката) 2. сөйл. Шундый сагызлы нарат, чыршы кебек агачларның тамыры, ботагы (гадәттә ут ягып җибәрү өчен кулл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чаерлану — Чәергә әйләнү (чыршы, нарат һ. б. ш. тамыры, ботагы тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чәер — и. I. Ылыслы агачларның һәм кайбер башка үсемлекләрнең ябышып тора торган исле сагызы, куе сүле (һавага бүленеп чыкканда ката) 2. сөйл. Шундый сагызлы нарат, чыршы кебек агачларның тамыры, ботагы (гадәттә ут ягып җибәрү өчен кулл … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чәерләнү — Чәергә әйләнү (чыршы, нарат һ. б. ш. тамыры, ботагы тур.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
чыбык — 1. Талның, виноградның, бик яшь агачның, кайбер куакларның сыгылмалы озын нечкә кәүсәсе. Яшь агачның яки талның җәзалау коралы буларак кулланыла торган нечкә сыгылмалы кәүсәсе. с. Чыбыктан үреп ясалган 2. Нечкә яшь агач, яшь тал (күбрәк читән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ылыс — 1. Нарат, чыршы кебек агачларның энә сыман яфрагы 2. Шундый энәле агачларның нечкә, кечкенә ботагы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ялгам — 1. Кая. б. Ялгап куела торган нәрсә 2. Кыргый агачка ялгана торган сортлы җимеш агачы ботагы … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ялганма — Үзенә сортлы җимеш агачы ботагы ялгана торган агач … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге